Η αρχή της σκηνογραφίας αποδίδεται από τον Αριστοτέλη στο Σοφοκλή.

Η τέλεση, στις ελληνικές πόλεις, «σκηνικών αγώνων» με τέσσερις παραστάσεις την ίδια ημέρα, οδήγησε στην εξεύρεση λύσεων γρήγορης και ανώδυνης, για τους θεατές, αλλαγής των σκηνικών. Η χρήση ξύλινων, ζωγραφισμένων πινάκων και κυρίως υφασμάτινων πετασμάτων, τυλιγμένων πίσω από τα υπέρθυρα των θυρών της σκηνής, τα οποία έπεφταν το ένα μπροστά από το άλλο, έδιναν αυτή τη δυνατότητα.

Η «περίακτος» ήταν ένας ευφυής μηχανισμός για την αυτόματη αλλαγή του σκηνικού. Ήταν πρισματική κατασκευή με τρεις επιφάνειες με παραστάσεις, οι οποίες τοποθετούνταν σε ανοίγματα δεξιά και αριστερά από τις τρεις θύρες της σκηνής και στερεώνονταν επάνω σε περιστρεφόμενους μηχανισμούς. Στη διάρκεια της παράστασης περιστρέφονταν και άλλαζαν το σκηνικό.

Το «εκκύκλημα» ήταν ξύλινη εξέδρα, η οποία, κυλίονταν από το εσωτερικό της σκηνής προς το προσκήνιο για να δείξει στους θεατές μία σκηνή, η οποία συνέβαινε μέσα στην οικία. Παραλλαγές του εκκυκλήματος είναι το «ημικύκλιο» και το «στροφείο» (22), που ήταν τοποθετημένα μέσα στην ορχήστρα και χρησιμοποιούνταν για να δηλώσουν σκηνές που εκτυλίσσονταν σε άλλη περιοχή, εκτός θεάτρου. Το στροφείο είναι ο πρόδρομος της σημερινής περιστρεφόμενης σκηνής.

Στους κυλιόμενους μηχανισμούς συμπεριλαμβάνονται οι κινητές σκηνικές κατασκευές, γνωστές ως scaena ductilis, καθώς και η κυλιόμενη ξύλινη σκηνήτου θεάτρου της Μεγαλόπολης.

Ο πιο θεαματικός μηχανισμός του αρχαίου θεάτρου είναι η «μηχανή» ή «γέρανος», η οποία στην κωμωδία ονομαζόταν «κράδη», ένα ανυψωτικό μηχάνημα για την από αέρος μεταφορά στη σκηνή ή στην ορχήστρα σημαντικών προσώπων ή του «από μηχανής Θεού» (Deus ex machina), που συχνά εμφανιζόταν στο τέλος της παράστασης για να δώσει λύση στα προβλήματα των θνητών. Άμεση σχέση με τη «μηχανή» είχε το «θεολογείο» ξύλινη εξέδρα επάνω από τη στέγη της σκηνής, όπου εμφανίζονταν οι θεοί.

Η σκηνική αναπαράσταση καιρικών φαινομένων, όπως ο κεραυνός και η βροντή επιτυγχάνονταν με ειδικούς μηχανισμούς, το «κεραυνοσκοπείο»«υψηλή περίακτο», που έβγαινε επάνω από το κτίριο της σκηνής, και το «βροντείο» μια κατασκευή κάτω από το κτίριο της σκηνής, η οποία αποτελούνταν από τεντωμένα δέρματα επάνω στα οποία πετούσαν χάλκινα αγγεία που περιείχαν βότσαλα.

Η «χαρώνεια κλίμακα» ήταν υπόγειος διάδρομος, ο οποίος ξεκινούσε κάτω από το προσκήνιο και κατέληγε στο κέντρο της ορχήστρας, εξασφαλίζοντας την άνοδο και κάθοδο στον κάτω κόσμο των χθόνιων θεών και των φαντασμάτων των νεκρών.

Η χρήση των περισσότερων από τους μηχανισμούς αυτούς τεκμηριώνεται στο ελληνιστικό θέατροτου αρχαίου Δίου. Στο ίδιο θέατρο τεκμηριώνεται η χρήση «αυλαίας», η οποία ήταν χωρισμένη στα τρία για την αντιμετώπιση των ανεμοπιέσεων. Αποτελούνταν από υφασμάτινα πετάσματα, τα οποία σύρονταν από πάνω προς τα κάτω μέσα σε οδηγούς χαραγμένους σε ξύλινα υποστηλώματα που ήταν πακτωμένα στο δάπεδο του προσκηνίου και έφθαναν έως τη στέγη του κτιρίου της σκηνής.

Συνδυάστε τις εικόνες με την περιγραφή του κειμένου και οργανώστε μια παρουσίαση με θέμα :" τα μηχανήματα του αρχαίου θεάτρου".

Προσπαθήστε να βρείτε σύγχρονα μηχανήματα που μοιάζουν στον τρόπο λειτουργίας ή στη χρήση με τα αρχαία

Σκεφτείτε αλλά μηχανήματα που χρησιμοποιούμε σήμερα για ανάλογες χρήσεις.