Επιστημονικά ευρήματα για τη σχέση δίαιτας-υγείας

4 Διατήρηση βάρους

pstrong4. Δ/strongstrongιατήρηση του σωματικού βάρους μεταξύ των συνιστώμενων ορίων Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) 20-25 ακολουθώντας ήπια καθημερινή άσκηση. /strong/ppΣτις μέρες μας ο καθιστικός τρόπος ζωής αναγνωρίζεται ως παράγοντας κινδύνου κοινός σε πολλές χρόνιες παθήσεις. Οι άνθρωποι του σήμερα, απόγονοι σωματικά δραστήριων προγόνων που ήταν κυνηγοί, με τον τρόπο ζωής τους που απαιτεί λιγότερη φυσική δραστηριότητα (αυξημένη χρήση του αυτοκίνητου, παρακολούθηση τηλεόρασης, πολλές ηλεκτρικές εφαρμογές που μειώνουν την απαιτούμενη φυσική δραστηριότητα) καταναλώνουν μικρό μέρος της ποσότητας ενέργειας που προσλαμβάνουν και η υπόλοιπη αποθηκεύεται ως λίπος. Υπερβολικό βάρος σώματος σε συνδυασμό με άλλες ανθυγιεινές συνήθειες συντελεί στην αύξηση του κινδύνου των χρόνιων παθήσεων. /ppΗ φυσική δραστηριότητα έχει πολυάριθμες ευεργετικές επιπτώσεις ανεξάρτητα από την ηλικία. Τα άτομα που ακολουθούν υγιεινούς τρόπους ζωής και έχουν μια καλή σχέση με ήπια άσκηση έχουν λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν μη ινσουλινοεξαρτώμενο διαβήτη, καρδιαγγειακά νοσήματα, κατάγματα ισχίου, ή νοητική δυσπραγία. Επιπλέον μπορούν να διατηρούν το βάρος τους καλύτερα από τα λιγότερο δραστήρια άτομα. Ενθαρρύνεται η καθημερινή άσκηση γιατί άτομα με άσκηση ενταγμένη στην καθημερινή ρουτίνα παρουσιάζουν βελτιώσεις τόσο στη φυσιολογική όσο και στην ψυχολογική κατάστασή τους. /ppΗ διατήρηση του βάρους επιτυγχάνεται με την επιλογή μιας ισορροπημένης δίαιτας σε συνδυασμό με καθημερινή σωματική άσκηση, ώστε να εξισορροπείται η προσλαμβανόμενη ποσότητα ενέργειας με την καταναλισκόμενη. Περίπου οι μισοί Ευρωπαίοι είναι υπέρβαροι, δηλ. το βάρος τους είναι πολύ μεγάλο συγκρινόμενο με το ύψος τους και ο δείκτης μάζας σώματος τους είναι μεγαλύτερος του 25 (Σχήμα α1). /pp align=centerimg height=321 alt=BMI hspace=0 src= width=308 border=0 /  table style=WIDTH: 522px; HEIGHT: 505px cellspacing=0 cellpadding=0 border=1tbodytrtd valign=top width=463 colspan=2pstrongΣχήμα α 1 : Χάρτης Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ)./strong/ppfont size=2Πηγή : Διασκευασμένο από το iEight guidelines for a healthy diet. A guide for nutrition educators /i(London, Health Education Authority, 1994) /font/p/td/trtrtd valign=top width=236ullistrongΕλλειποβαρής/strong (ΔΜΣlt;18,5): Πιθανόν χρειάζεται περισσότερο φαγητό και προσεκτικά ισορροπημένη και πλούσια σε θρεπτικά συστατικά δίαιτα. Σε περιπτώσεις πολύ χαμηλού βάρους συνιστάται η συμβουλή γιατρού. /lilistrongΦυσιολογικού βάρους /strong(ΔΜΣ=20-25): Η ποσότητα φαγητού που καταναλώνεται είναι σωστή και εφιστάται η προσοχή στην ισορροπία της δίαιτας. /li/ul/tdtd valign=top width=227ullistrongΥπέρ-βαρος /strong(ΔΜΣ= 25-29,9): Η απώλεια κάποιου βάρους θα ήταν ευεργετική για την υγεία. /lilistrongΠαχύσαρκος/strong (ΔΜΣ= 30-39,9): Είναι πολύ συμπαντική η απώλεια βάρους εν όψη του κινδύνου απόκτησης και άλλου βάρους. /lilistrongΠολύ παχύσαρκος /strong(ΔΜΣgt;40): Επείγουσα ανάγκη για απώλεια βάρους με την συμβουλή γιατρού ή διαιτολόγου ./li/ul/td/trtrtd valign=bottom width=463 colspan=2p align=centerstrong/strong/pp /p/td/tr/tbody/table/ppΟι υπέρβαροι πρέπει να προσπαθήσουν να χάσουν βάρος ή να μην πάρουν περισσότερο και γίνουν παχύσαρκοι διότι ένας ΔΜΣgt;30 αυξάνει τον κίνδυνο του μη ινσουλινοεξαρτώμενου διαβήτη, της υπέρτασης, των καρδιαγγειακών παθήσεων, ορισμένων τύπων καρκίνου, της αρθρίτιδας και άλλων διαταραχών. /ppΤο ιδανικό βάρος ενός ατόμου είναι αυτό με ΔΜΣ μεταξύ 20 και 25.Επιπλέον, το πώς το λίπος κατανέμεται μέσα στο σώμα, μετρούμενο με την περίμετρο της μέσης, δείχνει επιπλέον κινδύνους. Ο κίνδυνος ανάπτυξης μη ινσουλινοεξαρτώμενου διαβήτη, υπέρτασης και καρδιοπάθειας είναι πολύ μεγαλύτερος σε άτομα με υπερβολικό λίπος στην κοιλιακή περιοχή (παχυσαρκία ανώτερου σώματος ή σχήματος αχλαδιού) συγκρινόμενος με αυτόν από υπερβολικό λίπος στην λεκάνη και στους μηρούς (παχυσαρκία κατώτερου σώματος ή σχήματος μήλου). Η μέτρηση της μέσης είναι, ως εκ τούτου, πολύ χρήσιμο εργαλείο για εντοπισμό αυτών που βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο και επιτρέπει καλύτερη πρόβλεψη από τον ΔΜΣ (Σχήμα α2). /pp align=centerstrongimg alt=shape hspace=0 src= border=0 //strong/pp align=centerstrongΣχήμα α 2 : Σώμα σχήματος μήλου ή αχλαδιού./strong/pp align=centerstrongΠηγή: CINDI dietary guide ,(1999)./strong/ppΣτους άνδρες, ο κίνδυνος παχυσαρκίας συνδυασμένος με μεταβολικές διαταραχές αυξάνει όταν η περίμετρος της μέσης είναι πάνω από 95 cm και αυξάνει αισθητά πάνω από 100 cm . Στις γυναίκες, τα αντίστοιχα όρια είναι 80 cm και 90 cm . /ppΤο 1997 με το US Surgeon General’ s report on physical activity φαίνεται ότι βιαστικό περπάτημα (6 km την ώρα) για μισή ώρα σχεδόν κάθε μέρα μπορεί να βελτιώσει την ισορροπία ενέργειας. Εναλλακτικές μορφές σωματικής δραστηριότητας θεωρούνται το ποδήλατο, το κολύμπι, και το jogging . Η προτεινόμενη άσκηση πρέπει να ακολουθεί την κουλτούρα κάθε χώρας. Η καλύτερη στρατηγική είναι η επιλογή δραστηριοτήτων μέσα από την καθημερινή ρουτίνα, ώστε αυτές να μην εγκαταλείπονται. Ως κύριος στόχος για το κάθε άτομο τίθεται η αλλαγή τρόπου ζωής προς μια κατεύθυνση πιο δραστήρια, με έμφαση στα μη δραστήρια παιδιά, στους εφήβους και στους ενήλικες. Ενθαρρύνεται η ήπια καθημερινή άσκηση, όπως περπάτημα και ποδηλασία, με κατανάλωση ενέργειας 60-190 Kcal ανά ώρα ανάλογα με την ένταση. /ppΌταν επιδιώκεται απώλεια βάρους συνιστάται να γίνεται αργά, με ένα ρυθμό της τάξεως 0,5 Kg εβδομαδιαίως, μέχρι τον τελικό στόχο. Οι αυστηρές δίαιτες μείωσης της ενέργειας ή απαγόρευσης της ποικιλίας τροφίμων, ειδικά λαχανικών, φρούτων, ψωμιού και πατάτας, δεν συνιστώνται. Οι ακραίες προσπάθειες για απώλεια βάρους με χρήση φαρμάκων όπως οι αμφεταμίνες και διουρητικά κρίνονται επικίνδυνες. /ppΓενικώς δεν υπάρχουν μαγικοί τρόποι απώλειας βάρους όπως υπόσχονται διάφορα διαφημιζόμενα προϊόντα και η μόνη βιώσιμη λύση είναι η αλλαγή τρόπου ζωής προς την κατεύθυνση αυξημένης σωματικής δραστηριότητας σε συνδυασμό με ισορροπημένη διατροφή. /p