Επικοινωνία

Επικοινωνία είναι η μετάβαση της πληροφορίας στην κοινωνία. Είναι όταν οι ακροατές λαμβάνουν την πληροφόρηση – είδηση και με τη σειρά τους τη μεταβιβάζουν στον περίγυρό τους.

Σύμφωνα με τον H.L. Lasswell η κλασσική διατύπωση της επικοινωνιακής πράξης είναι:

• Ποιος (Πομπός – Επικοινωνητής)
• Λέει τι (Μήνυμα – Σήμα)
• Με ποιο μέσο (Δίαυλος – Κανάλι)
• Σε ποιον (Δέκτης)
• Με ποιο αποτέλεσμα (Επίδραση)

 

Μαζική επικοινωνία

1. Όταν λέμε μαζική επικοινωνία εννοούμε κάθε είδους επικοινωνία που απευθύνεται σε ένα σχετικά μεγάλο, ετερογενές και ανώνυμο κοινό, δηλαδή τον μέσο άνθρωπο.
2. Η μαζική επικοινωνία χαρακτηρίζεται ως δημόσια, γρήγορη και εφήμερη.
3. Είναι έμμεση γιατί μεταβιβάζεται μέσα από ένα τεχνικό μέσο.
4. Είναι μονής κατεύθυνσης. Δεν υπάρχει άμεση αντίδραση που να επηρεάζει τον πομπό.

 

Πλεονεκτήματα του ραδιοφώνου ως μέσο

1. Είναι γρήγορο, η είδηση μπορεί να μεταδοθεί την ίδια στιγμή
2. Χρειάζεται λίγα και απλά τεχνικά μέσα για να μεταδώσει κάποια είδηση
3. Οικονομικό συγκριτικά με τα άλλα μέσα μαζικής επικοινωνίας
4. Ενεργοποιεί τη φαντασία του ακροατή
5. Η ανθρώπινη φωνή γίνεται το κέντρο ενδιαφέροντος από τον ακροατή. Η προσωπικότητα αυτού που ακούγεται από το ραδιόφωνο είναι η φωνή του. Η ραδιοφωνική προσωπικότητα είναι ο συνδυασμός της ανθρώπινης φωνής με τις άλλες ηχητικές πηγές. Ο παραγωγός επικοινωνεί μέσα από την προσωπικότητάς του με τον ακροατή.
6. Η μουσική που μεταδίδει ο ραδιοφωνικός σταθμός φέρνει τον ακροατή ακόμη πιο κοντά στο ραδιόφωνο

 

Μειονεκτήματα του ραδιοφώνου ως μέσο

1. Είναι εφήμερο
2. Ο ακροατής δεν έχει τη δυνατότητα να μας ακούσει ξανά
3. Το ραδιόφωνο δεν έχει κάποιο χώρο, όπου μπορεί για παράδειγμα να δείξει τη σπουδαιότητα ενός θέματος με εικόνες και μεγάλους τίτλους

 

Το προσωπικό του ραδιοφώνου

1. Δημοσιογράφοι. Χωρίζονται στις κατηγορίες: α) Ρεπόρτερ και β) Συντάκτες 
2. Παραγωγοί: Είναι υπεύθυνοι για το τελικό αποτέλεσμα ενός προγράμματος. 
3. Συνεργάτες: Δεν ανήκουν στο μόνιμο προσωπικό
4. Παρουσιαστές: Παρουσιάζει το πρόγραμμα. Προλογίζει, συστήνει τους καλεσμένους στο στούντιο, παίρνει συνεντεύξεις, μιλάει με τους ακροατές στο τηλέφωνο κ.α. 
5. Μουσικοί επιμελητές (παραγωγοί): Επιλέγουν τη μουσική σε προγράμματα που η μουσική “ντύνει” τον ραδιοφωνικό λόγο. 
6. Τεχνικοί ραδιοφώνου (ηχολήπτες): Είναι υπεύθυνος για το ακουστικό αποτέλεσμα της εκπομπής και της ακουστικής

 

Ραδιοφωνικός λόγος

Το ραδιόφωνο είναι ήχος, λόγος και μουσικής. Ο πρωτεύων κώδικας είναι ο γλωσσικός κώδικας ενώ ο δευτερεύων είναι η μουσική. Υπάρχουν και οι συμπληρωματικοί κώδικες που είναι άλλοι ήχοι που πλαισιώνουν το ραδιόφωνο όπως για παράδειγμα τα ηχητικά εφέ. Ο γλωσσικός κώδικας είναι αυτός που ονομάζουμε ραδιοφωνικό λόγο. 

Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να συγχέουμε τον γραπτό με τον προφορικό λόγο. Ο γραπτός λόγος έχει τη δική του αυστηρή δομή ενώ ο προφορικός λόγος είναι πιο ελεύθερος στη σύνταξη. 

 

Ο προφορικός λόγος 

• έχει πιο εύκολο και κατανοητό λεξιλόγιο
• είναι επικοινωνία πρόσωπο με πρόσωπο
• έχει χρωματισμούς στη φωνή και παύσεις που θεωρούνται πρόσθετα στοιχεία τα οποία υποβοηθούν και εμπλουτίζουν την επικοινωνία

Ο ραδιοφωνικός λόγος είναι ένας γλωσσικός κώδικας που βρίσκεται πιο κοντά στον προφορικό λόγο συγκριτικά με τον γραπτό. 

Συνήθως μιλάμε στο ραδιόφωνο όπως μιλάμε με τους συνανθρώπους μας. Και ενώ θα πρέπει να ακολουθήσουμε την αυστηρή δομή του γραπτού λόγου, μιας και ο ραδιοφωνικός λόγος είναι γραπτός λόγος, θα πρέπει ο λόγος στο ραδιόφωνο να ακούγεται αυθόρμητος. 

Ο ραδιοφωνικός λόγος βρίσκεται μεταξύ του γραπτού και του προφορικού λόγου! 

 

Είδη και κατηγορίες ρεπορτάζ

Σε επτά κατηγορίες χωρίζεται το ρεπορτάζ χωρίς να λαμβάνεται στα υπόψιν το είδος του. 

Αυτές είναι: 

1. Καθημερινό: Αποτελείται από θέματα που έχουν συμβεί τις τελευταίες ώρες πριν από την έκδοση της εφημερίδας.
2. Αποκαλυπτικό: Συλλέγει ή αξιοποιεί πληροφορίες για κάτι που έγινε στο παρελθόν
3. Καταγγελτικό: Αποδεικνύει μέσα από τα στοιχεία που έχουν συλλεχθεί πως έχει διαπραχθεί κάποια παρανομία από κάποιον φορέα, είτε αυτός είναι δημόσιος ή ιδιωτικός, σε βάρος των καταναλωτών.
4. Εποχικό: Περιλαμβάνει θέματα όπως φορολογικές δηλώσεις, συμβουλές για υποψήφιους των ΑΕΙ κ.α.
5. Αφιερώματα: Αφορά συνήθως κάποια σημαντική προσωπικότητα που πρόσφερε σημαντικό έργο στην κοινωνία και περιέχει στοιχεία μνήμης για κάποια επέτειο.
6. Αγοράς: Πληροφορεί τον αναγνώστη για θέματα που έχουν σχέση με τον καταναλωτή και τα θέματα που αφορούν αυτόν. Εμπεριέχει συνήθως πίνακες τιμών, οδηγίες για το τι πρέπει να αποφύγει ο καταναλωτής ή ακόμη ευκαιρίες αγοράς.
7. Συγκριτικό: Συγκρίνει στοιχεία τωρινά και παλαιότερα με αφορμή κάποιου συμβάντος όπως για παράδειγμα κάποια πυρκαγιά.

Τα ρεπορτάζ, ανάλογα με το είδος τους, μπορούν να χωριστούν σε πολλές κατηγορίες. Οι βασικότερες από αυτές είναι:

1. Ελεύθερο: Ασχολείται κάθε μέρα με διαφορετικά θέματα. 
2. Αστυνομικό: Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα τμήματα των μέσων. Το αντικείμενο αφορά κάτι που συμβαίνει και απασχολεί τις αρχές Ασφαλείας. 
3. Δικαστικό: Ασχολείται με ότι σημαντικό συμβαίνει στο χώρο της δικαιοσύνης. Υπάρχουν αρκετές στιγμές όπου υπάρχει συνεργασίας μεταξύ του αστυνομικού ρεπορτάζ μιας και αυτοι που έχουν συλληφθεί οδηγούνται στον εισαγγελέα και τον ανακριτή.
4. Πολιτικό: Αφορά τις δραστηριότητες των κομμάτων και των πολιτικών.
5. Κοινοβουλευτικό: Ασχολείται με το αντικείμενο της Βουλής των Ελλήνων
6. Οικονομικό: Πρόκειται για το ρεπορτάζ που αναφέρεται στα υπουργεία Εθνικής Οικονομίας, Οικονομικών, Βιομηχανίας, Ανάπτυξης, Ενέργειας, Εμπορίου και οι φορείς (τελωνεία, οικονομικές εφορίες) που υπάγονται σε αυτά.
7. Διεθνές: Συνήθως οι ειδήσεις αυτού του ρεπορτάζ αναφέρουν στο τι γίνεται στο εξωτερικό και έχει σχέση με την Ελλάδα. Οι πηγές των ειδήσεων αυτών είναι τα πρακτορεία ειδήσεων των άλλων χωρών. 
8. Αθλητικό: Αναφέρεται στην αθλητική δραστηριότητα εντός και εκτός Ελλάδας.
9. Πολιτιστικό: Καλύπτει θέματα βιβλίου, μουσικής, θεάτρου, κινηματογράφου, πολιτιστικών εκδηλώσεων, συναυλιών, αρχαιολογίας.
10. Επαρχιακό: Αφορά τις ειδήσεις που έρχονται από την περιφέρεια.
11. Τοπικό: Ασχολείται με την πόλη που βρίσκεται το ραδιόφωνο και τα συμβάντα που συμβαίνουν σε αυτή.

Συμβουλές για τον ραδιοφωνικό λόγο

• Γράφουμε το κείμενο χωρίς να σκεφτόμαστε αν ο λόγος είναι γραπτός ή προφορικός.
• Διαβάζουμε το κείμενο δυνατά για να διαπιστώσουμε αν ταιριάζει με την προσωπικότητά μας.
• Στην περίπτωση που δεν ταιριάζει αλλάζουμε κάποιες λέξεις ή ακόμη και τη σύνταξη για ταιριάξει στον δικό μας ρυθμό.
• Διαβάζουμε το κείμενο δυνατά ακριβώς με τον ρυθμό που θέλουμε να βγει στον “αέρα” και παρατηρούμε αν το κείμενό μας έχει όλα τα στοιχεία που απαιτούνται.
• Προτιμάμε ένα μικρό κείμενο το οποίο είναι ραδιοφωνικά σωστό και ας έχει λιγότερα στοιχεία από ένα κείμενο με όλα τα στοιχεία το οποίο δεν έχει ζωντάνια, ραδιοφωνικό ρυθμό και είναι βαρετό.

Δεν ξεχνάμε ότι

• Αποφασίζουμε τι θέλουμε να πούμε στον “αέρα”.
• Γράφουμε για τους ακροατές μας πράγμα που σημαίνει πως όσο καλύτερα τους γνωρίζουμε τόσο πιο άμεσα μπορούμε να επικοινωνήσουμε με αυτούς.
• Χρησιμοποιούμε την απλή ελληνική γλώσσα, αυτή που χρησιμοποιούμε καθημερινά
• Το κείμενό μας θα πρέπει να δίνει πληροφορίες.
• Να χρησιμοποιούμε μικρές και απλές προτάσεις, χωρίς δύσκολες λέξεις.
• Σε περίπτωση που πρέπει να χρησιμοποιήσουμε μία δύσκολη λέξη τότε θα πρέπει να την εξηγήσουμε στους ακροατές μας.
• Διαβάζουμε σωστά το κείμενο που ετοιμάσαμε. Δεν “τρέχουμε” τις λέξεις αλλά και δεν διαβάζουμε υπερβολικά αργά με αποτέλεσμα να βαρεθεί ο ακροατής μας.
• Προσοχή στις πρώτες προτάσεις του κειμένου μας. Θα πρέπει να “κρατήσουν” τον ακροατή με τέτοιο τρόπου που θα θέλει να ακούσει και τη συνέχεια του λόγου μας.
• Να θυμόμαστε ότι η εκπομπή ακούγεται εκείνη τη στιγμή. Αν δεν μας καταλάβει ο ακροατές δεν έχει την επιλογή να μας ακούσει ξανά.

 

Η τεχνική του ραδιοφωνικού λόγου

• Σωστή άρθρωση: Απαραίτητη η σαφής και κατανοητή εκφορά του λόγου
• Λέμε σωστά τα φωνήεντα όπως και τα σύμφωνα
• Σωστός τονισμός των λέξεων
• Παύσεις όπου χρειάζονται
• Σωστός χρωματισμός της φωνής (ανάλογος με το κείμενό μας)
• Προσπαθούμε να έχουμε σωστές αναπνοές