Μήπως οι υπολογιστές δεν βοηθούν πάντα τα παιδιά;

http://www.edra.ipet.gr/
Πηγή: ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

Μήπως οι υπολογιστές δεν βοηθούν πάντα τα παιδιά;

Μια διαφορετική επιστημονική προσέγγιση για την χρήση των Η/Υ στη ζωή μας και από τα παιδιά.

Με την απότομη μαζική εισβολή των ηλεκτρονικών υπολογιστών στη ζωή μας, συνοδευόμενη από την άποψη ότι μαζί με το Διαδίκτυο η νέα τεχνολογία αποτελεί το απόλυτο εργαλείο της γνώσης που μεταφράζεται σε δύναμη, γονείς και εκπαιδευτικοί ένιωσαν την ανάγκη να μη μείνουν πίσω οι ίδιοι και κυρίως τα παιδιά τους από τη «νέα τεχνολογική επανάσταση». Ωστόσο, η ενσωμάτωση έγινε εσπευσμένα, άναρχα και απερίσκεπτα και οι ψύχραιμες φωνές εγκαλούν σε περισυλλογή και χάραξη μιας ουσιαστικής πολιτικής.

Το βασικό συμπέρασμα της έρευνας του Πανεπιστημίου του Μονάχου, στην οποία συμμετείχαν 100.000 μαθητές ηλικίας 15 ετών από 31 χώρες, είναι ότι «η χρήση των υπολογιστών κάνει τα παιδιά ηλίθια», ενώ «η αποφυγή των Η/Υ στο σχολείο και στο σπίτι βελτιώνει τις ικανότητες ανάγνωσης, γραφής και μαθηματικών επιδόσεων».

Τη στιγμή που τα υπουργεία Παιδείας όλων των χωρών του κόσμου προσπαθούν μανιωδώς να εξοπλίσουν τα σχολεία με Η/Υ και εξειδικευμένους καθηγητές και οι εταιρείες επιδίδονται σε αγαθοεργίες προσφορών εξοπλισμού που θα χρησιμοποιεί βεβαίως το εκπαιδευτικό λογισμικό που εμπορεύονται, είναι φανερό ότι η κούρσα έχει ήδη ξεκινήσει, αλλά έχουμε χάσει το τέρμα.

Σύμφωνα με την δικτυακή «Συμμαχία για την προστασία της παιδικής ηλικίας», εδώ και αρκετά χρόνια παρακολουθείται το πρόβλημα και έχουν διεξαχθεί σημαντικές και χρήσιμες σχετικές έρευνες. Παρατίθενται ορισμένα χρήσιμα συμπεράσματα για αγχωμένους γονείς, εκπαιδευτικούς και γενικώς ενδιαφερομένους:

- Προσφέρουν οι υπολογιστές κίνητρα στα παιδιά για να μαθαίνουν γρηγορότερα και ευκολότερα;
«Καμία έρευνα δεν έχει αποδείξει ότι η συνεχής χρήση συσκευών πολυμέσων, του Ιντερνετ, των προγραμμάτων διαχείρισης κειμένου, των φύλλων εργασίας και άλλων δημοφιλών εφαρμογών βελτιώνει τις επιδόσεις των μαθητών», σημειώνει ο Λάρι Κούμπαν, πρ. πρόεδρος της Αμερικανικής Ενωσης Εκπαιδευτικών Ερευνών.
Ο υπολογιστής, όπως και η τηλεόραση, παίζει συχνά τον ρόλο της μπεϊμπισίτερ που νανουρίζει. Πολλά παιδιά, κορεσμένα από το πλήθος των δεδομένων και των εντυπωσιακών εφέ, παρουσιάζουν προβλήματα συγκέντρωσης.

- Πρέπει τα σημερινά 5χρονα να εκπαιδευτούν στους υπολογιστές για να καταλάβουν τις αυριανές καλοπληρωμένες θέσεις εργασίας;
Για έναν μικρό αριθμό παιδιών με ειδικές ανάγκες, η τεχνολογία προσφέρει οφέλη, αλλά για την πλειονότητα περισσότεροι είναι οι κίνδυνοι. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στον ογκούμενο αριθμό περιστατικών στρεσογόνων διαταραχών σε σπουδαστές που ξεκίνησαν τη χρήση Η/Υ από την παιδική ηλικία.
Η τεχνολογία που διδάσκεται σήμερα στα σχολεία θα είναι ήδη απαρχαιωμένη πολύ πριν αποφοιτήσουν τα σημερινά 5χρονα. Αντίθετα, η δημιουργικότητα και η φαντασία είναι προαπαιτούμενα της κριτικής σκέψης, η οποία δεν πρόκειται ποτέ να απαξιωθεί σε οποιονδήποτε χώρο εργασίας.

- Συνδέουν πραγματικά οι υπολογιστές τα παιδιά με τον κόσμο;
Πολύ συχνά, αυτά με τα οποία συνδέουν οι υπολογιστές τα παιδιά είναι ασήμαντα παιχνίδια, καθώς και με ακατάλληλο περιεχόμενο που απευθύνεται σε ενήλικες και επιθετικές μορφές διαφήμισης. Επίσης, οι Η/Υ μπορούν να απομονώσουν τα παιδιά συναισθηματικά και σωματικά από την άμεση εμπειρία του φυσικού κόσμου. Η «εκπαίδευση από απόσταση» είναι ακριβώς το αντίθετο από αυτό που τα παιδιά έχουν ανάγκη: τις στενές σχέσεις με ενήλικες που τα νοιάζονται.

Το Εθνικό Επιστημονικό Συμβούλιο των ΗΠΑ ανέφερε το 1998 ότι η παρατεταμένη έκθεση σε υπολογιστικά περιβάλλοντα μπορεί να δημιουργήσει «ενήλικες ανίκανους να διαχειριστούν την πολυπλοκότητα της πραγματικότητας, τις ανάγκες των κοινωνικών σχέσεων και τις απαιτήσεις των προσωπικών δεσμεύσεων».
Δυστυχώς, αναφορικά με την υψηλή τεχνολογία, τα σχολεία επικεντρώνονται αποκλειστικά στην εκμάθηση συγκεκριμένων εργαλείων. Είναι το πιο απλό, αλλά και το λιγότερο χρήσιμο για τους μαθητές, δεδομένης της ταχύτητας με την οποία τα τεχνολογικά εργαλεία απαξιώνονται από όλο και πιο προηγμένα.
Στόχος της τεχνολογικής διδασκαλίας θα έπρεπε να είναι να προετοιμάσει τους μαθητές να γίνουν υπεύθυνοι πολίτες που θα συμμετέχουν ενεργά στη διαμόρφωση του εθνικού τεχνολογικού μέλλοντος, αντί να είναι παθητικοί καταναλωτές του.
Παιδιά που από πολύ μικρή ηλικία εκπαιδεύτηκαν με τη λογική ότι χρειάζονται Η/Υ ακόμα και για τα πιο στοιχειώδη μαθήματα, μπορεί να αντιμετωπίσουν τη διαδικασία της μάθησης ως το «μαγείρεμα» τυχαία δοσμένων δεδομένων, αποθηκευμένων σ' ένα ηλεκτρονικό κουτί έξω από τα ίδια, πίσω από μια φαινομενικά παντογνώστρια οθόνη. Τα παιδιά αυτά λαμβάνουν ένα εξουθενωτικό μήνυμα: ότι -σε αντίθεση με τις προηγούμενες γενιές- είναι ανίκανα να μάθουν τις βασικές αρχές της αριθμητικής, της ανάγνωσης και της γραφής χωρίς τη βοήθεια ακριβών και περίπλοκων συσκευών.
Οι γονείς που ανησυχούν για τις ικανότητες των παιδιών τους αναφορικά με τη δακτυλογράφηση, τη διαχείριση κειμένου, τα φύλλα εργασίας και την αναζήτηση στο Διαδίκτυο θα πρέπει να σκεφτούν ό,τι κάθε εξειδικευμένος καθηγητής τεχνολογίας γνωρίζει ότι αυτές οι δεξιότητες μπορούν να διδαχθούν σ' ένα εξάμηνο.
Πολύ πιο σημαντική είναι η ανάπτυξη της κριτικής σκέψης γύρω από την τεχνολογία. Για να αποκτήσουν οι μαθητές τον πραγματικό έλεγχο των συσκευών, πρέπει να μάθουν πώς λειτουργούν, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο οι τεχνολογίες της Πληροφορικής εντάσσονται στην ιστορία της «εργαλειοθήκης» της ανθρωπότητας.
Η διδασκαλία της Φιλοσοφίας ή της Κοινωνιολογίας της Τεχνολογίας θα βοηθήσει τους μαθητές να κατανοήσουν ότι, από τη φωτιά μέχρι και τις πιο εξελιγμένες συσκευές Πληροφορικής, όλες οι τεχνολογίες έχουν βαθιές κοινωνικές, πολιτικές και περιβαλλοντικές συνέπειες, τόσο θετικές όσο και αρνητικές, εκούσιες και ακούσιες.
Θα πρέπει επίσης να αποσαφηνίζεται ότι η χρήση της τεχνολογίας βασίζεται σε κοινωνικές και πολιτικές επιλογές. Οτι δηλαδή οι τεχνολογίες είναι κοινωνικά προϊόντα και όχι το αποτέλεσμα μιας αναπόδραστης αλυσιδωτής αντίδρασης, κατά την οποία μια επιστημονική ανακάλυψη οδηγεί αναπόφευκτα στη συγκεκριμένη τεχνολογική καινοτομία.

Εάν τα παιδιά δεν βοηθηθούν να αποκτήσουν μια υγιή κατανόηση των Η/Υ, θα τους αποδεχτούν με λανθασμένο τρόπο: Αλλωστε, ήδη ακούμε πάρα πολλούς να λένε «Είναι στο Ιντερνετ, άρα πρέπει να 'ναι σωστό».
Τελευταία τροποποίηση: Παρασκευή, 27 Ιούνιος 2014, 5:07 μμ