Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο - Μεταναστευτική Πολιτική
Θεματολογικό Δελτίο για την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Μεταναστευτική πολιτική
Μια μακρόπνοη και ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική, που βασίζεται στην αλληλεγγύη, αποτελεί βασικό στόχο για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η μεταναστευτική πολιτική έχει ως στόχο να καθιερώσει μια ισορροπημένη προσέγγιση για την αντιμετώπιση της νόμιμης και της παράνομης μετανάστευσης.
Νομική βάση
Άρθρα 79 και 80 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ).
Αρμοδιότητες
Νόμιμη μετανάστευση: η ΕΕ έχει την αρμοδιότητα να καθορίζει τις προϋποθέσεις εισόδου και διαμονής των υπηκόων τρίτων χωρών που έρχονται και διαμένουν νόμιμα σε ένα κράτος μέλος ακόμα και με στόχο την επανένωση της οικογένειας. Τα κράτη μέλη εξακολουθούν να διατηρούν το δικαίωμα να καθορίζουν ποσοστά εισόδου για άτομα που έρχονται από τρίτες χώρες με σκοπό να αναζητήσουν εργασία.
Ένταξη: η ΕΕ μπορεί να παρέχει κίνητρα και υποστήριξη για μέτρα τα οποία λαμβάνονται από τα κράτη μέλη για να προωθηθεί η ένταξη των υπηκόων από τρίτες χώρες που διαμένουν νόμιμα στο έδαφός τους· όμως, δεν υφίστανται διατάξεις για την εναρμόνιση των εθνικών νόμων και κανονισμών.
Καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης: η ΕΕ απαιτείται να λαμβάνει μέτρα πρόληψης και περιστολής της παράνομης μετανάστευσης, κυρίως μέσω μιας αποτελεσματικής πολιτικής επιστροφής, που θα σέβεται πλήρως τα θεμελιώδη δικαιώματα. Παράνομος μετανάστης είναι εκείνο το άτομο που έρχεται στην ΕΕ χωρίς την κατάλληλη άδεια ή θεώρηση διαβατηρίου ή το οποίο παρατείνει την παραμονή του μετά τη λήξη της θεώρησης του διαβατηρίου του.
Συμφωνίες επανεισδοχής: η ΕΕ έχει την αρμοδιότητα σύναψης συμφωνιών με τρίτες χώρες για την επανεισδοχή στις χώρες προέλευσής τους ή διέλευσης των υπηκόων τρίτων χωρών, οι οποίοι δεν πληρούν ή δεν πληρούν πλέον τις προϋποθέσεις εισόδου, παρουσίας ή διαμονής σε ένα από τα κράτη μέλη.
Στόχοι
Διαμόρφωση μιας ισορροπημένης προσέγγισης για το ζήτημα της μετανάστευσης: στόχος της ΕΕ είναι να δημιουργήσει μια ισορροπημένη προσέγγιση για το χειρισμό της νόμιμης μετανάστευσης και την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης. Η σωστή διαχείριση των μεταναστευτικών ρευμάτων συνεπάγεται επίσης την εξασφάλιση δίκαιης μεταχείρισης των υπηκόων τρίτων χωρών που διαμένουν νόμιμα στα κράτη μέλη, την ενίσχυση των μέτρων για την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης καθώς και την προώθηση της στενότερης συνεργασία με τις τρίτες χώρες σε όλους τους τομείς. Αποτελεί στόχο της ΕΕ η ανάπτυξη ενός ενιαίου επιπέδου δικαιωμάτων και υποχρεώσεων για τους νόμιμους μετανάστες, συγκρίσιμο με εκείνο που απολαμβάνουν οι Ευρωπαίοι πολίτες.
Αρχή της αλληλεγγύης: σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λισαβόνας, οι πολιτικές μετανάστευσης πρέπει να διέπονται από την αρχή της αλληλεγγύης και της δίκαιης κατανομής ευθυνών, συμπεριλαμβανομένων των οικονομικών επιπτώσεών της, μεταξύ των κρατών μελών (άρθρο 80 της ΣΛΕΕ).
Επιτεύγματα
Α. Θεσμικές εξελίξεις που επέφερε η Συνθήκη της Λισαβόνας
Η Συνθήκη της Λισαβόνας, η οποία τέθηκε σε ισχύ τον Δεκέμβριο 2009 (1.1.5), εισήγαγε τη διαδικασία συναπόφασης καθώς και τη λήψη αποφάσεων με ειδική πλειοψηφία όπως επίσης και μια νέα νομική βάση για τα μέτρα ενσωμάτωσης. Πλέον η συνήθης νομοθετική διαδικασία εφαρμόζεται και στις δύο πολιτικές τόσο για την παράνομη όσο και για τη νόμιμη μετανάστευση, καθιστώντας το Κοινοβούλιο συννομοθέτη σε ίση βάση με το Συμβούλιο. Αξίζει να επισημανθεί ότι σε περίπτωση αιφνίδιας εισροής υπηκόων τρίτων χωρών τα προσωρινά μέτρα λαμβάνονται μόνο από το Συμβούλιο, κατόπιν διαβούλευσης με το Κοινοβούλιο (άρθρο 78, παρ. 3 της Συνθήκης ΣΛΕΕ).
Η Συνθήκη της Λισαβόνας διευκρίνισε επίσης ότι η ΕΕ μοιράζεται τις αρμοδιότητές της στον τομέα αυτό με τα κράτη μέλη, και συγκεκριμένα σε ό,τι αφορά τον αριθμό των μεταναστών που επιτρέπεται να εισέλθουν νόμιμα σε κράτος μέλος για την εξεύρεση εργασίας (άρθρο 79, παράγραφος 5, της ΣΛΕΕ). Τέλος, το Δικαστήριο της ΕΕ έχει πλέον πλήρη αρμοδιότητα στον τομέα της μετανάστευσης και του ασύλου.
Β. Πρόσφατες εξελίξεις στην χάραξη πολιτικής
1.Η σφαιρική προσέγγιση του θέματος της μετανάστευσης και της κινητικότητας
Η «σφαιρική προσέγγιση του θέματος της μετανάστευσης και της κινητικότητας», η οποία εγκρίθηκε από την Επιτροπή το 2011, καθορίζει ένα γενικό πλαίσιο για τις σχέσεις της Ένωσης με τις τρίτες χώρες σ' ό,τι αφορά τη μετανάστευση. Η προσέγγιση αυτή στηρίζεται σε τέσσερις πυλώνες: τη νόμιμη μετανάστευση και την κινητικότητα, την παράνομη μετανάστευση και εμπορία ανθρώπων, τη διεθνή προστασία και την πολιτική ασύλου, καθώς και τη μεγιστοποίηση του αντίκτυπου των μεταναστεύσεων και της κινητικότητας επί της ανάπτυξης. Τα θεμελιώδη δικαιώματα των μεταναστών συνιστούν εγκάρσιο θέμα στην εν λόγω προσέγγιση.
Η σφαιρική προσέγγιση επικεντρώνεται στον περιφερειακό και διμερή διάλογο μεταξύ χωρών προέλευσης, διαμετακόμισης και προορισμού. Το βασικό μέσο της σφαιρικής προσέγγισης είναι η δυνατότητα σύναψης «εταιρικών σχέσεων κινητικότητας» με τρίτες χώρες. Παρόμοιες εταιρικές σχέσεις περιλαμβάνουν όχι μόνο συμφωνίες επανεισδοχής, αλλά ένα ευρύτερο φάσμα μέτρων που κυμαίνονται από την αναπτυξιακή βοήθεια έως τη διευκόλυνση χορήγησης προσωρινής θεώρησης, καθώς και μέτρα για την κυκλική μετανάστευση και την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης.
2.Οι στρατηγικής σημασίας κατευθυντήριες γραμμές του Ιουνίου 2014
Το Πρόγραμμα της Στοκχόλμης, το οποίο εγκρίθηκε το Δεκέμβριο 2009 («Μια ανοικτή και ασφαλής Ευρώπη που εξυπηρετεί και προστατεύει τους πολίτες») για να διαδεχθεί τα πολυετή προγράμματα του Τάμπερε (1999) και της Χάγης (2004), έληξε το Δεκέμβριο 2014. Το Μάρτιο 2014, η Επιτροπή εξέδωσε νέα ανακοίνωση με τίτλο «Μια ανοικτή και ασφαλής Ευρώπη: από τη θεωρία στην πράξη», με την οποία παρουσίασε το μελλοντικό πρόγραμμά της για τις εσωτερικές υποθέσεις προκειμένου να μπορέσουν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο να συζητήσουν στρατηγικής σημασίας κατευθυντήριες γραμμές τον Ιούνιο 2014.
Σύμφωνα με το άρθρο 68 της Συνθήκης ΣΛΕΕ, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στη συνέχεια καθόρισε στα πορίσματά του της 26ης και 27ης Ιουνίου 2014, τις «στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές για τον νομοθετικό και επιχειρησιακό προγραμματισμό στο χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης» για την περίοδο 2014-2020. Δεν πρόκειται πλέον εδώ για ένα πρόγραμμα αλλά σαφώς για κατευθυντήριες που επικεντρώνονται στο στόχο της μεταφοράς, εφαρμογής και εδραίωσης των ισχυόντων νομικών μέσων και μέτρων. Υπογραμμίζουν την ανάγκη να εφαρμοσθεί μια σφαιρική προσέγγιση για τη μετανάστευση, με καλύτερη χρήση της νόμιμης μετανάστευσης παρέχοντας προστασία σε όσους την χρειάζονται, καταπολεμώντας την παράτυπη μετανάστευση και προστατεύοντας αποτελεσματικά τα σύνορα.
3.Η ευρωπαϊκή ατζέντα δράσης για τη μετανάστευση
Με βάση πρόταση που υπέβαλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Σχέδιο δράσης 10 σημείων), τα κράτη μέλη δεσμεύτηκαν στις 23 Απριλίου 2015 (βλ. τη δήλωση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου) για ταχεία λήψη μέτρων προς διάσωση ζωών και εντατικότερη δράση της Ένωσης στον τομέα της μετανάστευσης. Ψηφίστηκε ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου λίγες μέρες αργότερα, στις 29 Απριλίου.
Στη συνέχεια η Επιτροπή δημοσίευσε την ευρωπαϊκή ατζέντα δράσης για τη μετανάστευση στις 13 Μαΐου 2015, στην οποία εμφαίνεται η δεδηλωμένη βούλησή της να θέσει τη μετανάστευση στο κέντρο των προτεραιοτήτων της. Η εν λόγω ατζέντα προτείνει άμεσα μέτρα για την αντιμετώπιση της κρίσης στη Μεσόγειο καθώς και δράσεις που πρέπει να αναληφθούν τα προσεχή έτη για την καλύτερη διαχείριση των μεταναστεύσεων από κάθε άποψη.
Σε μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη βάση, η Επιτροπή προτείνει προσανατολισμούς σε τέσσερις κατευθύνσεις: Μείωση των κινήτρων για παράτυπη μετανάστευση· διαχείριση των συνόρων σώζοντας ζωές και παρέχοντας ασφάλεια· ανάπτυξη ισχυρής κοινής πολιτικής για τη χορήγηση ασύλου με βάση την εφαρμογή του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος για το άσυλο, αλλά και αξιολόγηση και ενδεχομένως αναθεώρηση του κανονισμού του Δουβλίνου το 2016· και τέλος, εφαρμογή μιας νέας πολιτικής νόμιμης μετανάστευσης με τον εκσυγχρονισμό και την αναθεώρηση του καθεστώτος της «μπλε κάρτας», καθορίζοντας νέες προτεραιότητες στις πολιτικές μετανάστευσης και βελτιστοποιώντας τα πλεονεκτήματα της μεταναστευτικής πολιτικής για τα πρόσωπα και τις χώρες προέλευσης, για παράδειγμα καθιστώντας την αποστολή εμβασμάτων λιγότερο δαπανηρή, ταχύτερη και ασφαλέστερη.
Ανάμεσα στα επείγοντα μέτρα, η Επιτροπή προέβη σε άμεσο τριπλασιασμό των διαθέσιμων ικανοτήτων και πόρων το 2015 και 2016 για τις κοινές επιχειρήσεις Τρίτων, Ποσειδών και Frontex, με βάση διορθωτικό προϋπολογισμό για το 2015 και ένα νέο επιχειρησιακό επίπεδο Τρίτων. Υπέβαλε όμως κυρίως συγκεκριμένες προτάσεις για να υλοποιηθεί η αρχή της αλληλεγγύης που αναφέρει το άρθρο 8 της ΣΕΕ: αφενός, με ένα προσωρινό μηχανισμό κατανομής των αιτούντων άσυλο που θα πρέπει να συμπληρωθεί το 2015 με μια πρόταση μόνιμου ευρωπαϊκού καθεστώτος μετεγκατάστασης σε έκτακτες καταστάσεις μαζικών εισροών· και αφετέρου, με ένα πρόγραμμα επανεγκατάστασης στο επίπεδο της Ένωσης για τους εκτοπισμένους που έχουν προφανώς ανάγκη διεθνούς προστασίας στην Ευρώπη. Τέλος, η ατζέντα προτείνει να εξετασθεί, στο πλαίσιο της πολιτικής για την ασφάλεια και κοινή άμυνα (ΠΑΚΑ), μια πιθανή επιχείρηση στη Μεσόγειο για την εξάρθρωση των δικτύων των διακινητών και την καταπολέμηση της διακίνησης μεταναστών.
Γ. Πρόσφατες νομοθετικές εξελίξεις
Από το 2008 έχει εγκριθεί μια σειρά σημαντικών οδηγιών που αφορούν τη μετανάστευση και το άσυλο και άλλες σχετικές οδηγίες αναμένεται να αναθεωρηθούν στο εγγύς μέλλον.
1.Σχετικά με τη νόμιμη μετανάστευση
Μετά τις δυσκολίες για τη θέσπιση μιας γενικής διάταξης που θα καλύπτει όλο το φάσμα της μετανάστευσης εργατικού δυναμικού στην ΕΕ, η νέα προσέγγιση συνίσταται επί του παρόντος στην έγκριση τομεακής νομοθεσίας, ανά κατηγορίες μεταναστών, προκειμένου να θεσπιστεί μια πολιτική νόμιμης μετανάστευσης σε επίπεδο ΕΕ.
Η οδηγία 2009/50/ΕΚ σχετικά με τις προϋποθέσεις εισόδου και διαμονής των υπηκόων τρίτων χωρών με σκοπό την απασχόληση υψηλής ειδίκευσης δημιουργεί τη λεγόμενη «μπλε κάρτα της ΕΕ», μια ταχεία διαδικασία για την έκδοση ειδικής άδειας παραμονής και εργασίας, με πιο ελκυστικές συνθήκες ώστε οι υπήκοοι τρίτης χώρας να αναλάβουν απασχόληση υψηλής ειδίκευσης στα κράτη μέλη. Η πρώτη έκθεση για την εφαρμογή της εν λόγω οδηγίας δημοσιεύτηκε το Μάιο 2014 και η Επιτροπή προτίθεται να προτείνει αναθεώρηση του ισχύοντος καθεστώτος που δεν λειτουργεί πραγματικά παρά μόνο σε πολύ λίγα κράτη μέλη.
Η οδηγία «Ενιαία Άδεια Διαμονής και Εργασίας» (2011/98/ΕΕ) καθορίζει μια κοινή απλοποιημένη διαδικασία για υπηκόους τρίτων χωρών που υποβάλλουν αίτηση για άδεια διαμονής και εργασίας σε κράτος μέλος, καθώς και μια κοινή σειρά δικαιωμάτων τα οποία χορηγούνται σε νόμιμους μετανάστες. Η πρώτη έκθεση για την εφαρμογή της οδηγίας αυτής πρέπει να υποβληθεί το αργότερο το Δεκέμβριο 2016.
Η οδηγία 2014/36/ΕΕ, η οποία εγκρίθηκε το Φεβρουάριο 2014, διέπει τους όρους εισόδου και παραμονής των υπηκόων τρίτων χωρών με σκοπό την απασχόλησή τους ως εποχιακών εργαζομένων. Οι διακινούμενοι εποχιακοί εργαζόμενοι μπορούν να παραμείνουν νόμιμα και προσωρινά στην ΕΕ για ανώτατη περίοδο από πέντε έως εννέα μηνών (ανάλογα με το κράτος μέλος) για να ασκήσουν δραστηριότητα που εξαρτάται από τη διέλευση των εποχών, ενώ παράλληλα διατηρούν την κύρια κατοικία τους σε τρίτη χώρα. Η οδηγία αποσαφηνίζει επίσης τα δικαιώματα των οποίων απολαύουν οι εν λόγω διακινούμενοι εργαζόμενοι.
Η οδηγία 2014/66/ΕΕ σχετικά με τους όρους εισόδου και διαμονής υπηκόων τρίτων χωρών στο πλαίσιο ενδοεπιχειρησιακής μετάθεσης εγκρίθηκε στις 15 Μαΐου 2014. Μόλις η νέα αυτή οδηγία τεθεί σε εφαρμογή το αργότερο στις 29 Νοεμβρίου 2016, θα καταστεί ευκολότερη η εκ μέρους των επιχειρήσεων και πολυεθνικών μετεγκατάσταση των διευθυντικών στελεχών τους, ειδικευμένων και ασκούμενων εργαζομένων τους στα υποκαταστήματα ή στις θυγατρικές τους ανά την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η πρώτη έκθεση για την εφαρμογή της αναμένεται το αργότερο το Νοέμβριο 2019.
Στις 25 Μαρτίου 2013, η Επιτροπή υπέβαλε νέα πρόταση (COM(2013)0151) για οδηγία η οποία βελτιώνει τα υφιστάμενα νομοθετικά μέσα τα οποία εφαρμόζονται σε υπηκόους τρίτων χωρών οι οποίοι επιζητούν να εισέλθουν στην ΕΕ με σκοπό τις σπουδές ή την έρευνα (οδηγίες 2004/114/ΕΚ και 2005/71/ΕΚ).
Τέλος, το καθεστώς υπηκόων τρίτων χωρών που είναι επί μακρόν διαμένοντες στην Ευρωπαϊκή Ένωση εξακολουθεί να ρυθμίζεται από την οδηγία του Συμβουλίου 2003/109/ΕΚ, όπως αυτή τροποποιήθηκε το 2011 προς επέκταση του πεδίου της σε πρόσφυγες και άλλους δικαιούχους διεθνούς προστασίας.
2.Σχετικά με την ένταξη
Η οδηγία 2003/86/ΕΚ ορίζει διατάξεις σχετικά με το δικαίωμα οικογενειακής επανένωσης. Η έκθεση 2008 σχετικά με την εφαρμογή της διαπίστωσε ότι αυτή δεν εφαρμοζόταν πλήρως και σωστά στα κράτη μέλη: συνέπεια αυτού ήταν να δημοσιευθεί το 2011 μια πράσινη βίβλος, ανοίγοντας μια διαδικασία δημόσιων διαβουλεύσεων. Τον Απρίλιο 2014, η Επιτροπή δημοσίευσε ανακοίνωση για την καθοδήγηση των κρατών μελών ως προς το πώς να εφαρμόζουν την οδηγία.
Τον Απρίλιο 2010, η Επιτροπή παρουσίασε την τρίτη έκδοση του εγχειριδίου για την Ένταξη το οποίο απευθύνεται στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και τους ειδικούς επαγγελματίες, και τον Ιούλιο 2011, ενέκρινε την Ευρωπαϊκή Ατζέντα για την ένταξη των υπηκόων τρίτων χωρών. Επίσης, από το 2009, συστάθηκαν δυο μέσα για την αντιμετώπιση του ζητήματος της ένταξης: το Ευρωπαϊκό Φόρουμ για την Ένταξη (που οργανώθηκε από την Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή) και ο Ευρωπαϊκός Ιστοχώρος για την Ένταξη (http://ec.europa.eu/ewsi/fr/). Τον Ιανουάριο 2015, το Ευρωπαϊκό Φόρουμ για την Ένταξη διεύρυνε το πεδίο δράσης του και για να καταστεί Ευρωπαϊκό Φόρουμ για τη μετανάστευση.
3.Σχετικά με την παράνομη μετανάστευση
Η ΕΕ έχει εγκρίνει δύο μείζονες νομοθετικές πράξεις για την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης:
- την «Οδηγία Επιστροφής» (2008/115/ΕΚ) καθορίζει κοινά πρότυπα της ΕΕ καθώς και διαδικασίες για την επιστροφή παρανόμως διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών. Τα κράτη μέλη κλήθηκαν να μεταφέρουν στη νομοθεσία τους την οδηγία μέχρι τις 24 Δεκεμβρίου 2010. Η πρώτη έκθεση για την εφαρμογή της εγκρίθηκε το Μάρτιο 2014· προέβαλε τόσο τις θετικές εξελίξεις όσο και τις προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπισθούν. Οι κύριοι τομείς για περαιτέρω δράση περιλαμβάνουν την εξασφάλιση της ορθής εφαρμογής της, την προώθηση συνεπώς πρακτικών που θα σέβονται τα θεμελιώδη δικαιώματα, την καλύτερη συνεργασία μεταξύ κρατών μελών και την ενίσχυση του ρόλου του Frontex.
- Η οδηγία 2009/52/ΕΚ διευκρινίζει τις κυρώσεις και τα μέτρα που πρέπει να εφαρμόζονται στα κράτη μέλη κατά των εργοδοτών που παραβιάζουν την απαγόρευση της απασχόλησης παράνομα διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών. Τα κράτη μέλη κλήθηκαν να μεταφέρουν στη νομοθεσία τους την οδηγία μέχρι τις 20 Ιουλίου 2011. Η πρώτη έκθεση για την εφαρμογή της εν λόγω οδηγίας υποβλήθηκε στις 22 Μαΐου 2014.
Η ΕΕ, ταυτόχρονα, διαπραγματεύεται και συνάπτει συμφωνίες επανεισδοχής με χώρες προέλευσης και διέλευσης για τους σκοπούς επιστροφής παράνομων μεταναστών και συνεργάζεται στον αγώνα κατά της εμπορίας ανθρωπίνων όντων. Οι εν λόγω συμφωνίες προβλέπουν αμοιβαίες δεσμεύσεις συνεργασίας μεταξύ της ΕΕ και των εταίρων της τρίτων χωρών. Οι διαπραγματεύσεις που ολοκληρώθηκαν με τις ακόλουθες χώρες είχαν ως αποτέλεσμα να τεθούν σε ισχύ οι εν λόγω συμφωνίες: Χονγκ Κονγκ, Μακάο, Σρι Λάνκα, Αλβανία, Ρωσία, Ουκρανία, Βοσνία και Ερζεγοβίνη, Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, Μαυροβούνιο, Πακιστάν, Σερβία, Μολδαβία και Γεωργία, Αρμενία, Αζερμπαϊτζάν και Πράσινο Ακρωτήριο. Το Φεβρουάριο 2014, το Κοινοβούλιο συνήνεσε για τη σύναψη συμφωνίας επανεισδοχής με την Τουρκία.
Ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υποστηρίζει ενεργά τη θέσπιση μιας ευρωπαϊκής πολιτικής για τη μετανάστευση. Όσον αφορά την εισδοχή υπηκόων τρίτων χωρών, ζήτησε την ανάπτυξη νομικών μέσων, και συγκεκριμένα μέτρων για να εξασθενίσουν τα κίνητρα για την παράνομη μετανάστευση.
Στο ψήφισμά του σχετικά με το Πρόγραμμα της Στοκχόλμης που ψηφίστηκε στις 25 Νοεμβρίου 2009, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζητεί να στηριχθούν οι πολιτικές ένταξης, μετανάστευσης και ασύλου στον πλήρη σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Για άλλη μια φορά αποδοκίμασε την επαναπροώθηση και τη συλλογική απέλαση σε χώρες όπου δεν γίνονται σεβαστά τα ανθρώπινα δικαιώματα. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπογράμμιζε ανέκαθεν τη σημασία αντιμετώπισης των αναγκών των πιο ευάλωτων ομάδων, όπως οι πρόσφυγες και οι ανήλικοι.
Μετά τη θέση σε ισχύ της Συνθήκης της Λισαβόνας, το Κοινοβούλιο έχει εμπλακεί ενεργά στην έγκριση νέας νομοθεσίας για τη ρύθμιση του ζητήματος της μετανάστευσης. Διαδραμάτισε λοιπόν σημαντικό ρόλο στη σύνταξη και έγκριση των οδηγιών περί Επιστροφής και Ενιαίας Άδειας Διαμονής.
Μπροστά στην αύξηση της ροής των μεταναστών στις μεσογειακές ακτές της Ένωσης και τον πολλαπλασιασμό των ναυαγίων από το τέλος του 2013, το Κοινοβούλιο ενέκρινε ψήφισμα στις 17 Δεκεμβρίου 2014 σχετικά με την κατάσταση στη Μεσόγειο και την ανάγκη σφαιρικής προσέγγισης εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης του ζητήματος των μεταναστεύσεων, έδωσε δε εντολή στην Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων (LIBE) να ετοιμάσει έκθεση πρωτοβουλίας πριν από το τέλος του 2015.
10/2015